Voor de serie Blokboek Geschiedenis van Educatieve Uitgeverij Kinheim heb ik de teksten herschreven, waarbij de kenmerkende aspecten het uitgangspunt waren.
Stadhouder
In 1555 werd Karel V opgevolgd door zijn zoon Filips II als koning van Spanje en heer der Nederlanden. Omdat Filips in Spanje geboren was, had hij in 1549 een reis door de Nederlanden gemaakt om het land te leren kennen. Spaanse en Nederlandse edelen vergezelden hem tijdens deze vrolijke reis. Eén van die edelen was Willem, Prins van Oranje.
Uiteindelijk keerde Filips II terug naar Spanje en liet de regering over aan zijn zus Margraretha van Parma met een aantal Spaanse edelen. Willem van Oranje en andere Nederlandse edelen werden als stadhouder, plaatsvervanger van de landsheer, benoemd. Zij moesten uitvoeren wat het Spaanse hof had besloten.
Net als zijn vader wilde Filips II dat alle mensen in zijn rijk bij de katholieke kerk bleven. Protestanten werden daarom gevangen genomen en vaak ter dood veroordeeld. Veel mensen in de Nederlanden, ook katholieken, vroegen zich af of dit wel nodig was. Een ander soort geloof betekende toch niet dat je een misdadiger was? Willem van Oranje was zelf protestant en met andere Nederlandse edelen probeerde hij Filips II op andere gedachten te brengen. Maar er werd niet naar hen geluisterd.
Opstand!
Aanhangers van Calvijn kwamen in het jaar 1566 in opstand. Ze trokken op naar de kerken om beelden van heiligen omver te trekken en ze stuk te slaan. Men wilde de kerken ‘schoonmaken’. Ze namen overigens ook meteen maar het goud en zilver mee. Willem van Oranje keurde deze Beeldenstorm niet goed, want hij vond dat iedereen recht had op een eigen geloof en een eigen mening. Dat had hij van Erasmus gehoord.
Filips II stuurde zijn vertrouweling, de Spaanse hertog van Alva, naar ons land om orde op zaken te stellen. Alva liet de opstandelingen, waaronder ook een aantal edelen, oppakken. Veel mensen vluchtten weg uit de Nederlanden en ook Willem van Oranje wist nog op tijd te vluchten. Hij ging naar het kasteel van zijn ouders in het huidige Duitsland, maar zijn bezittingen in de Nederlanden raakte hij kwijt.
Om zijn bezittingen terug te krijgen, keerde hij zich tegen Filips II. Samen met zijn broers huurde hij soldaten in voor een leger. Daarmee viel hij ons land binnen, maar werd in 1568 meteen bij zijn eerste veldslag in het plaatsje Heiligerlee verslagen. Toch gaf hij de moed niet op.
Watergeuzen
Op 1 april 1572 veroverde een groepje opstandelingen, die zich Watergeuzen noemden, het stadje Brielle. Willem van Oranje stuurde meteen een leger om hen te helpen. Daarna kozen steeds meer steden in Holland en Zeeland de kant van de prins. Ze waren de rechtbank en belastingen van Alva meer dan zat.
De Spanjaarden probeerden nog om deze steden terug te veroveren. Sommige werden daarom maandenlang belegerd, zoals Leiden in 1574. Maar uiteindelijk kwam het gewest Holland en Zeeland stevig in handen van Willem van Oranje. Als belangrijkste protestantse edelman werd hij de leider van de opstand.
